Wat is stress?

Kinderen zijn gevoelig voor stress. De druk van het ‘moeten’ op onze kinderen heeft tot effect dat ze stress ervaren en op lange termijn heeft dit een grote negatieve impact op hun ontwikkeling.

Stress zorgt ervoor dat kinderen geen plaats meer hebben voor andere zaken, zoals ontspanning. Stress zorgt ervoor dat een kind geen kind kan zijn. Uit onderzoek van hersenspecialisten blijkt ook dat stress ervoor zorgt dat kinderen sneller depressies en angsten ontwikkelen.

Hoe herken je stress bij je kind?

Hou de vinger aan de pols en observeer of er soms niet teveel op ‘het bordje’ van je kind ligt. Dat kan je doen door regelmatig te vragen naar hoe je kind erbij zit en welke gevoelens spelen. Bouw daarnaast voldoende ontspannings- en rustmomenten in tijdens die eerste schoolweken.

Hoe leef je als gezin het best toe naar het nieuwe schooljaar?

Probeer met je kind nog zoveel mogelijk te genieten van de laatste vakantiedagen. Als je kind gevoelig is voor spanningen in aanloop naar het nieuwe schooljaar, praat er dan nog niet te veel over. Dat verhoogt alleen de stress. Een nieuwe groep, andere leerkrachten en voor sommige kinderen is het zelfs de allereerste schooldag ooit, dat zorgt logischerwijs voor wat spanningsopbouw. De eerste schooldag is voor sommige kinderen een moeilijk moment, maar we zien ook dat die stress snel verdwijnt als kinderen antwoord krijgen op vragen waar ze mee zitten.

Kinderen hebben een grote behoefte aan voorspelbaarheid. Als ouder kan je proberen te achterhalen wat de vragen zijn waar je kind mee zit. Als je weet dat er een nieuw vriendje in de klas komt of een nieuwe juf, praat er dan al eens over. Waar mogelijk, schep helderheid door antwoorden te geven op vragen waar kinderen mee zitten. Weet je al met welke kinderen je zoon of dochter in de klas zit? Ken je de leerkracht? Hoe laat start de schooldag? Blijft je kind ‘s avonds later op school? Probeer deze vragen op kindniveau te beantwoorden. Misschien organiseert de school al wel een open kijkdag of infomoment?

Stel gerichte vragen, waar je kind echt moet over nadenken. ‘De eerste schooldag komt eraan, kan je me eens vertellen hoe dat in zijn werk zal gaan?’. Ook al weet je zelf het antwoord al, door onwetendheid te veinzen kun je vaak doordringen tot een diepgaander gesprek.

Zoek positieve manieren om het met je kind over het nieuwe schooljaar te hebben. Koop bijvoorbeeld samen een nieuwe outfit, schoolspulletjes of een nieuwe boekentas. Probeer ook op tijd rekening te houden met de nieuwe structuur van een schooljaar. Vooral voor jonge kinderen is voldoende slaap belangrijk. In de vakantie is er een ander ritme dan tijdens het schooljaar. Probeer daar als ouder al aandacht voor te hebben.

Hoe help ik mijn kind zich goed voelen op school?

Het is niet de taak van een ouder om een kind te behoeden voor alle moeilijke situaties, het is wel een goed idee om je kind te leren omgaan met dat soort momenten. Vaak hebben kinderen die zich niet meteen goed voelen op school negatieve gedachten. Deze gedachten (‘ik kan of durf het niet’) zorgen op hun beurt voor hierop afgestemd gedrag (een kind dat niet probeert of durft). Leer hen om bijvoorbeeld ‘s ochtends heel bewust deze gedachten om te buigen en tegen zichzelf te zeggen dat ze vandaag wél hun best gaan doen om met die andere kinderen te praten. De kans dat ze dit dan effectief doen stijgt aanzienlijk.

Hoe steun ik mijn kind tijdens de eerste drukke schoolweken?

Geef je kind wat tijd om te wennen aan de nieuwe situatie. Vaak is het goed om het concept van ‘watchful waiting’ toe te passen. Dat betekent dat je niet meteen alle alarmbellen laat afgaan, maar je kind de ruimte geeft om de nieuwe uitdagingen op zijn tempo aan te gaan. 

Je kan ook originele vragen stellen, zoals ‘heb je vandaag iemand betrapt op neuspeuteren?’ om op een leuke manier – voorbij de saaiheid – verder te gaan dan ‘hoe was het op school vandaag?’. Ouders die tijd maken, oprecht geïnteresseerd zijn en de vraag niet ‘pro forma’ stellen, hebben al meer dan een streepje voor. Maar zelfs dan word je als ouder geregeld met een kluitje in het riet gestuurd. Doorvragen is dan de boodschap. ‘Aha, goed dus. Da’s fijn. En wat hebben jullie dan allemaal precies gedaan?’

Een andere manier is zélf te beginnen over hoe je dag is verlopen, afgestemd op het ontwikkelingsniveau van je kind. Het hoeft niet allemaal van één kant te komen, en jezelf open opstellen kan helpen om je kind hetzelfde te laten doen.

Hoe pak ik het aan als mijn kind thuis zijn schoolstress afreageert?

Laat de frustraties, stress en de onzekerheid van je kind er maar zijn. Laat je kind voelen dat je het wil horen. ‘Overdrijf niet zo’, is een zin die een kind vaak laat dichtklappen of forceert. Zoek wel mee naar wat maakt dat je kind angstig, boos of gefrustreerd reageert. Gebruik hierbij zinnen als: ‘Wat maakt dat je…?’ of: ‘Hoe komt het dat je…?’ en vermijd waarom-vragen. Het woord ‘waarom’ heeft vaak een bijklank van ‘verantwoorden’ en dit kan soms tot erger leiden. Wees een veilige haven waar je kind tot rust kan komen. Vaak zal je zien dat een kind maar echt durft ontploffen in een omgeving waar het zich thuis voelt. 

Als de bom barst: adem in, adem uit. Blijf zelf zo rustig als mogelijk en ga op deze piekmomenten niet in discussie. Je kind is even niet voor rede vatbaar en zal eerst tot rust moeten komen. Laat de frustratie en het verdriet er dus maar even zijn. Zelf boos worden zal de thermometer alleen maar meer de hoogte injagen.

 Zit je nog met vragen? Volg @stevengielis_ op Instagram en stel hem je opvoedingsvraag.